Als uw inkomen en uw vermogen te laag zijn om een advocaat te kunnen betalen, kunt u in bepaalde gevallen juridische bijstand voor een advocaat krijgen die door de overheid wordt betaald. Dan wordt aan u een eigen bijdrage voor advocaatkosten opgelegd door de Raad voor Rechtsbijstand. Die eigen bijdrage moet u aan uw advocaat betalen.
Vroeger noemde men dat ook wel “pro deo”. Tegenwoordig heeft dat gefinancierde of gesubsidieerde rechtsbijstand, of “een toevoeging”.
De hoogte van de door u te betalen eigen bijdrage
De eigen bijdrage in de advocaatkosten is voor familiezaken minimaal € 340 en maximaal € 720. De eigen bijdrage in de advocaatkosten is in overige zaken minimaal € 196 en maximaal € 823. Op de website van de Raad voor Rechtsbijstand vindt u de geldende, actuele, eigen bijdragen.
In het geval u van het Juridisch Loket een zogeheten “doorverwijzing” krijgt naar een advocaat voor juridische bijstand, dan krijgt u daarmee een korting van € 53 op de door u te betalen eigen bijdrage. U heeft hier dus niets aan, als u niet in aanmerking komt voor gefinancierde rechtsbijstand.
U kunt het Juridisch Loket bellen op het landelijk nummer 0900 – 80 20. Er wordt dan een zogeheten Diagnosedocument opgesteld, en daarmee wordt men naar een advocaat verwezen. In het geval van echtscheiding bijvoorbeeld, krijgt men altijd een doorverwijzing. Voor kwesties die de kosten van een door de overheid “meebetaalde” advocaat niet waard zijn, bijvoorbeeld met een laag geldelijk belang, krijgt u geen doorverwijzing. Het Juridisch Loket toetst of de kwestie waarvoor u een advocaat wilt inschakelen toevoegingswaardig is. U heeft geen doorverwijzing nodig, als het gaat om een strafzaak, asielzaak, een bestuurlijke sanctie, een zaak in hoger beroep of wanneer de Raad voor Rechtsbijstand een verzoek toewijst om de hardheidsclausule toe te passen.
Een aan u verstrekte toevoeging is altijd voorwaardelijk. Pas na het eindigen van de bijstand wordt beoordeeld of u al dan niet definitief in aanmerking komt voor gefinancierde rechtsbijstand. Dat wordt na de afronding van de zaak nog een keer berekend. Dat wordt de resultaatsbeoordeling genoemd. In het onderdeel “heeft mijn zaak financieel resultaat opgeleverd?” op de website van de Raad voor Rechtsbijstand vindt u de regeling hieromtrent.
Indien u uit bijvoorbeeld de echtscheidingsprocedure vermogen ontvangt, bijvoorbeeld uit de verkoop van de echtelijke woning, en als dat resultaat een bepaalde grens overschrijdt, dan wordt de toevoeging achteraf ingetrokken. Met terugwerkende kracht heeft u dan geen toevoeging meer, en moet u achteraf de advocaat op basis van het uurtarief betalen. Dan heeft u dus ineens – en met terugwerkende kracht – geen gefinancierde rechtsbijstand meer. Dat betekent dat u uw advocaat op basis van het uurtarief (het honorarium moet betalen). Op die rekening komt dan wel een door u reeds betaalde eigen bijdrage in mindering.
Voor meer informatie over gefinancierde rechtsbijstand, kijkt u op de site van de Raad voor Rechtsbijstand, die de Wet op de Gefinancierde Rechtsbijstand uitvoert, te weten www.rvr.org. Ook kunt u de Raad voor Rechtsbijstand bellen met een vraag.
In het geval de Raad voor Rechtsbijstand een beslissing neemt over uw aanvraag (ofwel: de aanvraag toewijst of afwijst) of de eigen bijdrage naar uw mening te hoog vaststelt, dan kunt u daartegen een bezwaarschrift indienen. Let er wel op dat daarvoor een termijn van 6 weken geldt, en dat die termijn in principe begint te lopen per datum van de beslissing.
Dat is een brief, waarin u schrijft dat u het er niet mee eens bent. Ook schrijft u waarom u het er niet mee eens bent.
Zend een kopie van de beslissing mee, en vermeld altijd:
Het indienen van een bezwaarschrift tegen een beslissing van de Raad voor Rechtsbijstand moet worden ingediend bij:
Raad voor Rechtsbijstand
t.a.v. de Commissie voor Bezwaar
Postbus 70503
5201 CD ’s-Hertogenbosch
Bel wel eerst even op, of u misschien helemaal geen kans heeft op succes met uw bezwaar, bijvoorbeeld omdat aan u al de laagste eigen bijdrage is opgelegd (lager kan in de regel niet). Het nummer staat in de brief.
U kunt bij de Raad voor Rechtsbijstand een peiljaarverlegging aanvragen, in het geval de beslissing in uw geval beter kan worden gebaseerd op een ander jaar dan het peiljaar. Het peiljaar (het uitgangspunt) voor de beslissing op de aanvraag van gefinancierde rechtsbijstand is in principe 2 jaar terug. Dat heeft een goede reden. De Raad voor Rechtsbijstand vraagt namelijk bij de Belastingdienst uw verzamelinkomen (is het inkomen uit Box 1, 2 & 3 tezamen) op, en dat verzamelinkomen is over dit jaar nog niet bekend bij de Belastingdienst, en over vorig jaar waarschijnlijk ook niet. Indien de Raad voor Rechtsbijstand het verzamelinkomen van 2 jaar geleden als uitgangspunt neemt, dan is in het grootste deel van de gevallen het verzamelinkomen al vastgesteld, en kan het als uitgangspunt worden gehanteerd. Dan hoeft u niet allerlei formulieren in te vullen en op te sturen. Voor de meeste burgers is dat ook het meest gunstig, omdat inkomen meestal stijgt in de loop der jaren ten gevolge van de jaarlijkse indexering van salarissen. Bovendien heeft deze regeling het grote voordeel dat u kunt “shoppen”, en in de afgelopen 2 kalenderjaren het jaar kunt kiezen waarin uw verzamelinkomen het laagst is. Dat leidt tot een zo groot mogelijke kans op een toevoeging, en een zo laag mogelijke eigen bijdrage.
In het geval uw inkomen minimaal 15% is gedaald, dan kunt u een beroep doen op peiljaarverlegging. Dan wordt in plaats van een jaar in de afgelopen twee kalenderjaren uitgegaan van een jaar waarin u minder verdiende, en komt u wellicht alsnog of met een lagere eigen bijdrage in aanmerking voor gefinancierde rechtsbijstand.
U vraagt peiljaarverlegging aan door een formulier te downloaden van de website van de Raad voor Rechtsbijstand, te weten www.rvr.org. Dat formulier heet Formulier peiljaarverlegging 2015, bij peiljaar 2013. Naderhand vindt er een hercontrole plaats van inkomen en vermogen. Dat kan verschillende uitkomsten hebben.
Bij uw gemeentelijke sociale dienst kunt u soms een beroep doen op zogeheten “bijzondere bijstand” voor de betaling van de declaraties van uw advocaat, als u een laag inkomen heeft. Het is niet zo dat u alleen bijzondere bijstand kunt krijgen, als u in de bijstand zit. Indien uw inkomen echter flink boven de bijstandsnorm ligt, komt u zeker niet in aanmerking voor bijzondere bijstand.
Deze regeling komt er op neer dat u wellicht de aan u opgelegde eigen bijdrage niet hoeft te betalen, en dat de declaratie van de advocaat van de eigen bijdrage op uw verzoek door de gemeente aan de advocaat wordt betaald. Datzelfde kan gelden voor de door de advocaat aan u gezonden declaratie betreffende griffierecht. Het komt zelfs voor dat een procedure u helemaal niets kost: geen eigen bijdrage en geen griffierecht. Vraag dus na bij de gemeentelijke sociale dienst, of deze uw kosten vergoeden van eigen bijdrage en griffierecht in een juridische procedure. Dat heeft enkel zin indien u een relatief laag inkomen en vermogen heeft. Bovendien betekent dit niet dat u niet voor de proceskosten veroordeeld kunt worden als u verliest. Voor betaling van het honorarium van de advocaat kunt u nooit beroep doen op bijzondere bijstand.