Het komt voor, dat een gebruik van een recht als "misbruik" moet worden beschouwd. In deze zaak was dat het geval, zo meende de rechtbank Overijssel in een uitspraak d.d. 12 november 2015.
Het betrof een zogeheten 'executie-geschil". Dat is een kort geding procedure, waarin men probeert te voorkomen dat een vonnis ten uitvoer wordt gelegd. Dat kan alleen als men daar een spoedeisend belang bij heeft.
In deze casus heeft een gemeente een bewoonster van een tweetal, vervallen, woningen - onder uitoefening van bestuursdwang - ontruimd. Vervolgens heeft de gemeente bij die bewoonster de kosten van ontruiming gevorderd. De rechter heeft beslist dat de bewoonster de ontruimingskosten inderdaad moest betalen aan de gemeente, met daarbij nog eens procedurekosten en incassokosten. In totaal ging het om EUR 45.061,36. De betreffende bewoonster was 80 jaar oud en zat in een psychiatrisch ziekenhuis, zo vermeldt de uitspraak. Voor deze vordering is beslag gelegd op haar 2 woningen.
Nadien is een mentorschap ingesteld en is een bewind ingesteld over haar goederen. De gemeente plande een executieverkoop van de woningen. De datum stond al vast.
De betreffende mevrouw wilde echter graag blijven wonen in de 2 woningen. Zij had nog een (derde) woning in bezit. Deze kon verkocht worden, en dan kon van de opbrengst (er was overwaarde) de vordering van de gemeente voldaan worden. Namens deze mevrouw heeft de bewindvoerder de gemeente gevraagd om de executie op te schorten, zodat de executie-verkoop niet door zou hoeven te gaan. Om de zaak te bespoedigen was deze derde woning al te koop gezet.
De gemeente vond dit alles niet concreet genoeg. De bewindvoerster hield vol en voerde aan dat de gemeente al een flinke geldsom van deze mevrouw onder zich had in het kader van de ontruiming van de woningen, zodat de vordering deels al was voldaan. Bovendien was de derde woning inmiddels zo goed als verkocht, en had de notaris al de opdracht ontvangen dat van de overwaarde het nog te betalen bedrag zou moeten worden doorgestort aan de gemeente. De gemeente bevestigde telefonisch dat er van uit kon worden gegaan dat de executieverkoop niet door zou gaan.
Maar: toch zette de gemeente de executieverkoop door. Dan rest er maar 1 oplossing: een executie-geschil aanhangig maken bij de rechtbank. Namens deze mevrouw werd gevorderd dat de executieverkoop drie maanden werd geschorst. Dat zou mevrouw drie maande de tijd geven om alles te regelen, en te betalen.
De gemeente voerde eerst het formele verweer dat deze mevrouw niet kon procederen, omdat sprake was van bewindvoering. De p[rocedure had uit naam van de bewindvoerder aanhangig moeten worden gemaakt, zei de gemeente. Daartoe verwees de gemeente naar artikel 1:441 lid 1 B.W.: "de bewindvoerder vertegenwoordigt bij de vervulling van zijn taak de rechthebbende in en buiten rechte".
De bewindvoerder was ter zitting aanwezig, en meldde desgevraagd aan de rechter het eens te zijn met de gang van zaken en toestemming te verlenen. Dat vond de rechter voldoende.
De rechter heeft bepaald dat in deze zaak sprake was van misbruik van recht, door tot tenuitvoerlegging van het vonnis over te gaan. Er zou immers bij deze mevrouw een noodtoestand ontstaan. Bovendien was sprake van een bewindvoerder die alles aan het regelen was. ALdus zou deze mevrouw nodeloos in haar belangen worden geschaad, ook omdat een executieverkoop gewoonlijk aanzienlijk minder oplevert dan een reguliere verkoop.
De voorzieningenrechter meldt, met de bewindvoerder, het vermoeden te krijgen dat de gemeente andere drijfveren heeft dan het invorderen van de schuld. Dat komt bijvoorbeeld doordat de gemeente niet schriftelijk heeft willen bevestigen hetgeen de gemeente aan de bewindvoerder had gemeld. De bewindvoerder meldde daarnaast dat de gemeente de panden liever verkocht zag aan een derde, die de vervallen woningen zou opknappen, hetgeen de uitstraling van het centrum van de gemeente ten goede zou komen. De gemeente sprak dit niet tegen.
De rechter vindt het schandalig, en laat dat de gemeente weten ook, door het expliciet in het vonnis op te nemen. De rechter beslist dat de gemeente geen enkel in redelijkheid te respecteren belang heeft bij gebruikmaking van haar bevoegdheid om tot tenuitvoerlegging van het vonnis over te gaan. Als dat belang er wel zou zijn, zou het moeten wijken voor het belang van deze mevrouw dat het vonnis niet ten uitvoer wordt gelegd.
De mevrouw krijgt gelijk, en gedurende 3 maanden mag de gemeente niets ondernemen om het vonnis te executeren en de vordering te innen. Zodoende kan deze mevrouw in die 3 maanden alls regelen, het openstaande bedrag betalen, en weer in haar eigen woning gaan wonen.